Erbo-de-milo-fueio
Achillea millefolium
Asteraceae Compositae
Àutri noum : Milo-fueio, Erbo-de-l'enreiaduro, Erbo-dóu-tai, Sauno-nas, Erbo-dóu-charpentié.
Noms en français : Achillée millefeuille, Millefeuille.
Descripcioun :L'erbo-de-milo-fueio, que se rescontro un pau d'en pertout, se recounèis eisa à si noumbróusi flour blanco vo roso e subretout à si fueio loungarudo, estrecho e di proun divisado.
Usanço :Ei couneigudo desempèi de milo an pèr ajuda à l'assanage di plago, majamen en caiant lou sang (l'erbo-de-l'enreiaduro, l'erbo-dóu-tai, lou sauno-nas...). Achille se n'en sarié servi pèr sougna si blessaduro. Au nostre, èi pulèu gaubejado contro l'ipertesuro e li proublèmo de circulacioun dóu sang.
Port : Erbo
Taio : 20 à 80 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Achillea
Famiho : Asteraceae
Famiho classico : Compositae
Tribu : Anthemideae
Ordre : Asterales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : >6
Ø (o loungour) enflourejado : 3,5 à 5 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 2600 m
Aparado : Noun
Jun à setèmbre
Liò : Ribiero
- Champ
- Colo
Estànci : Mesoumediterran à Subaupen
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Achillea millefolium L., 1753
Jaisso(-negrejanto)
Lathyrus niger
Fabaceae Leguminosae
Nom en français : Gesse noicissante.
Descripcioun :Aquesto jaisso, coumuno dins lis uba, trachis dins li blachiero e faio de nòsti colo e en basso mountagno. La planto èi bèn drecho emé uno cambo carrado mai pas alado. Li flour soun vióuleto, pièi viron à bluio pèr veni negro coume li dusso un cop maturo.
Usanço :Li racino soun couneigudo pèr sarra li car e faire pissa. S'aprèn qu'es esta trouba d'arbutosido (o arbutino) qu'es un anti-baterian urinàri. L'arbutosido esclargi peréu la pèu (en empachant l'acioun de la tirousinaso).
Port : Grando erbo
Taio : 15 à 90 cm
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Lathyrus
Famiho : Fabaceae
Famiho classico : Leguminosae
Ordre : Fabales
Coulour de la flour :
Vióuleto
Petalo : irregulièro
Ø (o loungour) flour : 10 à 15 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Mai à juliet
Liò : Blachiero
- Faio
- Pinedo
Estànci : Subremediterran à Mountagnard
Couroulougi : Eurasiatico
Ref. sc. : Lathyrus niger (L.) Bernh., 1800